Klimaatrobuust waterbeheer voor Friese zandgebieden

Klimaatrobuust waterbeheer voor Friese zandgebieden is een onderzoeksproject van het lectoraat Duurzame Watersystemen.

Wat is er aan de hand?

Het waterbeheer in Nederland is traditioneel gericht op het snel afvoeren van regenwater en het laag houden van slootwaterpeilen, voornamelijk in de winterperiode. Echter, klimaatverandering dwingt waterbeheerders en agrariërs om andere vormen van waterbeheer te vinden, met name om langdurige perioden van droogte in het voorjaar en de zomer op te vangen. De uitdaging is daarom om het regenwater langer vast te houden in natte perioden, en daarbij een betere balans te vinden tussen wateroverlast (voor de landbouw) en droogteschade (voor landbouw en natuur). Dit vergt maatwerk en een goede afstemming tussen verschillende stakeholders, zoals waterschap, boeren, terreinbeherende organisaties, burgers en belangenverenigingen.

Wat doet het project daaraan?

In dit project wordt voor de zandgronden in Oost Fryslân een robuuster inrichting van waterbeheer ontwikkeld die zowel de landbouw als de natuur klimaatbestendiger maakt, oftewel minder gevoelig voor droogteschade zonder dat de schade door wateroverlast onacceptabel toeneemt. De vraag is hoe groot het effect van het meer vasthouden van water is op hydrologie, landbouw en natuur. In Friesland zijn verschillende maatregelen al modelmatig verkend op provincieschaal, maar vertaling hiervan naar kleinere schaalniveaus (gebied, bedrijf) en de daadwerkelijke effecten voor specifieke gebieden en agrarische bedrijven is lastig. Ondertussen lopen verschillende veldproeven om de effecten van water vasthouden op landbouw te bepalen. Dit project is gericht op het verbinden van grootschalige modelverkenningen en praktijkproeven op perceelschaal, door de effecten van verschillende maatregelen op hydrologie, landbouw en natuur te monitoren en kwantificeren. Nieuw is dat hydrologie, landbouw en natuur in ruimtelijke samenhang worden onderzocht.   

Wat levert het project op?

Het project verschaft voor de zandgebieden van Oost Friesland inzicht in de integrale effecten op landbouw en natuur van verschillende maatregelen om op gebiedsniveau meer water langer vast te houden. Dit inzicht hebben de verschillende stakeholders nodig om gezamenlijk optimale keuzes te maken m.b.t. de implementatie van hydrologische maatregelen in het kader van klimaatadaptatie.

Kansrijke maatregelen worden uitgewerkt en afgestemd met alle stakeholders, waarbij organisatorische aspecten van het waterbeheer en de samenwerking tussen grondeigenaren en het waterschap aandacht krijgen. In het project wordt kennis ontwikkeld m.b.t. (1) de effectiviteit en integraliteit van maatregelen (de meerwaarde voor landbouw en natuur), (2) hoe dit samenhangt met fysieke kenmerken van de omgeving en (3) welke vormen van samenwerking tussen betrokkenen (agrarische ondernemers, waterschap/provincie, terreinbeherende organisaties) passend zijn. Daarnaast worden rekentools doorontwikkeld waarmee de effectiviteit en integraliteit van maatregelen kunnen worden verkend en inzichtelijk worden gemaakt.

Onderzoeker: Johan Medenblik
Looptijd project: 2021 - 2023
Projectpartners: Wetterskip Fryslân, Provinsje Fryslân, Noardlike Fryske Wâlden, ELAN Zuidoost Friesland, Staatsbosbeheer, WUR, Antea Group.

Het project wordt financieel ondersteund door de PPS regeling van de Kennis en Innovatie Agenda Landbouw Water Voedsel.

Publicaties