Middagsymposium Samen voor Natuur 2019

Biodiversiteitsmonitoring door wetenschappers, scholen en burgers

Het gaat niet goed met de biodiversiteit in Europa, in het bijzonder niet met de insecten. De laatste jaren zijn daar verscheidene alarmerende studies over verschenen. Tegelijkertijd wordt duidelijk dat we eigenlijk nog niet zoveel weten; grote delen van Nederland worden maar zeer beperkt gemonitord en er zijn maar weinig doorlopende reeksen beschikbaar. Daarom komt er steeds meer aandacht voor biomonitoring en wordt er nagedacht over het betrekken van nieuwe groepen mensen om meer waarnemingen te kunnen doen.

Op deze middag focussen we ons op twee sporen in het monitoren van de biodiversiteit. Het eerste spoor zijn de technische ontwikkelingen in het monitoren. Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen in de gebruikte methodes? Welke nieuwe technologieën kunnen ingezet worden voor het monitoren? Het tweede spoor is de sociaalmaatschappelijke kant van het monitoren. Hoe betrek je zoveel mogelijk (of de juiste) mensen, zowel burgers als leerlingen op scholen? En kun je mensen ook meer betrekken bij de natuur door ze te laten monitoren? 

Verslag Samen voor Natuur 2019 Download(pdf - 674kB)

Vrijdag 29 november van Hall Larenstein te Velp

Opening door Derk Jan Stobbelaar – Lector Duurzaam Landschapsbeheer

Trends en verwachtingen t.a.v. biodiversiteit in Europa, door Chris van Swaay, projectleider bij de Vlinderstichting, onder andere van het Landelijk Meetnet Vlinders. 

Overzicht van technieken in biodiversiteitsmonitoring: van automatische detectie tot burgerwetenschap, door Margje Voeten, Lector Innovatieve Biomonitoring bij HAS Hogeschool i.s.m. Naturalis 

Presentaties Workshops

1.    Samen voor natuur – de meerwaarde(n) van participatieve monitoring
Wageningen University & Research - Bas Breman en Anne Schmidt

Tijdens deze workshop zal dieper worden ingezoomd op de kansen (en beperkingen) van citizen science en participatieve monitoring.
Daarbij wordt o.a. ingegaan op actuele vragen rondom het betrekken van vrijwilligers bij het monitoren van biodiversiteit. De deelnemers wordt gevraagd om actief me te denken over een actuele casus en ook hun ideeën en ervaringen m.b.t. het monitoren van biodiversiteit in te brengen.  

2.    Biodiversiteitsbehoud binnen gemeente Nijmegen
Gemeente Nijmegen – Ton Verhoeven

De gemeente Nijmegen wil graag weten welke beschermde soorten binnen de gemeentegrenzen leven. Samen met Natuurplaza laten zij onderzoeken welke gegevens er aanwezig zijn en hoe deze kunnen worden ingezet bij hun beleid.

3.    Maak de kwaliteit van de natuur meetbaar aan de hand van gewone soorten
Vogelbescherming – Robert Kwak

De toestand van de biodiversiteit in Nederland wordt recentelijk sterk gekenmerkt door de achteruitgang van vele “gewone” planten en dieren. Daarvan getuigt het “insectensterven”, de enorme afname van het bodemleven en de achteruitgang van algemene (vogel)soorten. Daar het algemene soorten betreft betekent dit tevens dat er “overal” iets aan de hand is. De bodem lijkt onder de basiskwaliteit van onze landschappen te zijn gevallen. De workshop gaat is op de vraag:  Hoe krijgen we dat weer op orde?

4.    Meetnet Biodiversiteit Zaandam
Wageningen University & Research – Fabrice Ottburg

De gemeente Zaandam heeft door Wageningen UR een instrument laten opzetten voor het meten van de biodiversiteit in Zaandam. Dit instrument moet inzicht geven hoe het met de biodiversiteit gesteld is in de gemeente en moet sturing geven op het beleid. In de workshop wordt ingegaan op de volgende vragen: Welke partijen worden bediend? Welke spelregels zijn er bij de monitoring? Hoe leg je de informatie vast? Hoe zorg je ervoor dat het meetnet ook in de toekomst zijn vervolg krijgt. Voor meer informatie: https://edepot.wur.nl/440887

5.    Hoe bereik je je doelgroep?
Communicatiebureau De Lynx – Youri Jongkoen en Inge Reijen

Burgers betrekken bij monitoringsprojecten is vaak een hele uitdaging. Want hoe bereik je de juiste mensen op een effectieve manier? Tijdens deze workshop helpen we de deelnemers hiermee op weg. Hierna heb je  een helder beeld van hun doelgroep en handvatten voor hoe ze hen kunnen betrekken bij hun project.

6.    Groene schoolpleinen
IVN
Er is steeds meer aandacht bij scholen voor een groene omgeving; steeds meer schoolpleinen worden groen ingericht. Het IVN is bezig met het ontwikkelen van een fenologie-kalender voor schoolpleinen. Hiermee kunnen kinderen zelf bijdragen aan de monitoring van hun directe omgeving.

7.    Mogelijkheden van mobiele LedEmmers voor de monitoring van nachtvlinders
Vlinderstichting – Jurriën van Deijk

De Vlinderstichting heeft een LedEmmer ontwikkeld waarmee op relatief goedkope en simpele manier nachtvlinders gemonitord kunnen worden. Proeven hiermee worden op dit moment uitgevoerd. Deze workshop geeft inzicht in hoe de LedEmmers functioneren en hoe men zelf hiermee aan de slag kan.

8.    Relatie insecten en omgeving, zoektocht naar de juiste plek
Hogeschool Van Hall Larenstein (HVHL) – Jeroen Breidenbach

Het voorkomen van insecten zegt veel over de milieuomstandigheden. Andersom kun je door het beschrijven van de milieuomstandigheden voorspellen welke insecten daar voor kunnen komen. Deze workshop brengt meer inzicht in de relatie tussen insecten en hun omgeving aan de hand van enkele simpele oefeningen.

9.    Integreren van monitoring in het onderwijs
Inholland en HVHL - Nick Pruijn en Astrid Manhoudt

Deze workshop is gericht op docenten in het MBO en HBO die monitoring van soorten willen integreren in hun lesprogramma. Tijdens deze workshop zullen praktische handreikingen worden gedaan.

10.    Wat is de NDFF en hoe laat je natuurdata voor jou werken?
Nationale Databank Flora en Fauna – Maaike Feskens en Yvonne Boesten

De Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) is de essentie van 'Samen voor Natuur'. Leer in deze workshop hoe de databank is opgebouwd, welke partijen er aan bijdragen, hoe je zelf data uit de NDFF kan halen en hoe belangrijk het is dat natuurdata wordt gedeeld in plaats van in rapporten op stoffige planken verdwijnen. Een plaats voor natuurdata met gevalideerde en dus betrouwbare gegevens biedt voor verschillende gebruikers (zowel vrijwilligers als professionals) een onmisbare tool die vaak dagelijks gebruikt wordt. Als het weer het toelaat gaan we aan het eind van de workshop samen naar buiten om te kijken hoe waarnemingen vanuit het veld (met behulp van mobiele apps) direct beschikbaar komen voor gebruikers van de NDFF

11.    Gegevensverzameling bij terreinbeherende organisaties
Natuurmonumenten – Mark Meijrink

Bij terreinbeherende organisaties worden veel gegevens verzameld zowel door professionals als vrijwilligers. Deze gegevens worden op veel manieren gebruikt in de organisatie. Mark Meijrink neemt je mee in de manier van verzamelen en de problemen waar zij tegen aanlopen. Tijdens de workshop zal je in gesprek gaan aan de hand van praktische voorbeelden.

12.    Poelenwerkgroep als gegevensverzamelaar
Looplan - Marko Sinke

Binnen de gemeente Rheden is een poelenwerkgroep opgezet voor het onderhoud aan en de monitoring van verschillende poelen. Het beheer door vrijwilligers en het in stand houden van de vrijwilligersgroep brengt veel uitdagingen met zich mee. Tijdens deze workshop wordt ingegaan op de manieren van het opzetten van een werkgroep en wordt het gesprek aangegaan over de uitdagingen van het in stand houden van een werkgroep.

13.    Vleermuizen
Teia - Fionne Kiggen en Jeroen Gruijters

In Nederland wordt veel vleermuismonitoring gedaan. Tijdens deze workshop worden de manieren van vleermuismonitoring besproken en de toepassing van deze onderzoeken.

14.    Scan je sloot
Tauw – Tim van Leeuwen

In verschillende landbouwgebieden werken boeren samen met de waterbeheerders door het leveren van zogenaamde ‘blauwe diensten’. Dat zijn maatregelen die de boeren kunnen nemen om de waterkwaliteit in hun sloten te verhogen, bijvoorbeeld door de slootkanten niet te bemesten of het gebruik van een baggerspuit. Het doel is mooiere sloten met meer planten onder water. Om te kijken of deze vorm van natuurbeheer effect heeft, meten de boeren zelf hoeveel (water)planten er in hun sloot groeien. (S)ken je sloot is een typisch voorbeeld van Slim Meten door Tauw.

Samen voor de natuur

Samen voor Natuur wordt mede mogelijk gemaakt door het Kenniscentrum Natuur en Leefomgeving

Trefwoorden: