Tropische bossen bestand tegen hitte, tot op bepaalde hoogte

09-06-2020

Studies van twee onderzoekers van Hogeschool Van Hall Larenstein (HVHL) gelijktijdig gepubliceerd in gezaghebbende vakbladen

De toekomst van tropische bossen is onzeker als gevolg van klimaatverandering, maar nieuw onderzoek gepubliceerd in Science laat zien dat ze grote hoeveelheden koolstof kunnen blijven opslaan als de opwarming van de aarde beperkt blijft. Wetenschappers vrezen dat door stijgende temperaturen deze functie afneemt omdat hitte bomengroei lijkt te beperken en bomensterfte toeneemt. Dit kan de effecten van klimaatverandering alleen maar versnellen.

Peter van der Meer, associate lector Duurzame Palmolie en Tropische bossen, is een van de co-auteurs van dit onderzoek. “Het onderzoek laat zien dat tropische bossen uiteindelijk minder hard gaan groeien onder invloed van hogere temperaturen. Dit vermindert de bufferende werking van tropische bossen tegen klimaatverandering.”

Een internationaal team van onderzoekers heeft meer dan een half miljoen bomen in 813 tropische bossen en 24 landen gemeten om te kijken hoeveel koolstof er wordt opgeslagen door bossen onder verschillende klimaatomstandigheden. De resultaten laten zien dat bossen minder koolstof opslaan onder warmere omstandigheden, vooral boven een drempel van 32 graden Celsius. Bomen slaan koolstof op als ze groeien, maar in bossen waar de bomengroei minder groot is dan de bomensterfte, stoten ze juist koolstof uit.

Tijd om aan te passen

Voorspellingen suggereren een aanzienlijke uitstoot van koolstof bij 2 graden Celsius opwarming van de aarde, vooral in het Amazonegebied. Maar tropische bossen kunnen ook onder klimaatverandering aanzienlijke hoeveelheden koolstof blijven opslaan, als ze tijd hebben om zich aan te passen, als ze intact blijven en als de opwarming van de aarde beperkt blijft. De studie geeft een waarschuwing af dat tropische bossen mogelijk hun opslagfunctie voor koolstof verliezen. Deze situatie kan verergeren als bossen ook vaker en heviger droogte ervaren.

Biodiversiteit

Temperatuur heeft het grootste effect op de koolstofvoorraden omdat die bomengroei vermindert, gevolgd door droogte. De onderzoekers concluderen dat tropische bossen op lange termijn in staat zijn zich aan te passen aan klimaatverandering, deels vanwege hun hoge biodiversiteit. Boomsoorten die beter bestand zijn tegen de nieuwe omstandigheden groeien goed en zullen soorten met minder aanpassingsvermogen vervangen. Daarvoor moeten bossen wel met elkaar verbonden zijn.

Jaarringanalyse

Het negatieve effect van hitte en droogte op koolstofvoorraden in tropische bossen kan gedeeltelijk worden verzacht door het stimulerende effect dat CO2 heeft op de groei van bomen. In een ander onderzoek, gepubliceerd in Global Change Biology, gebruiken de onderzoekers metingen van meer dan 5000 boomringen om te zien of recente CO2-stijging ervoor heeft gezorgd dat bomen sneller kunnen groeien tijdens hete of droge jaren. Docent Bos- en Natuurbeheer Mart Vlam, co-auteur van deze studie: “We wilden weten of tropische bomen bij een hogere CO2-concentratie in de atmosfeer gevoeliger of juist minder gevoelig zijn voor droogte. Deze studie heeft ons daarover een aantal belangrijke inzichten geleverd.”

In koelere bossen werden stimulerende effecten van CO2 op groei gevonden. Voor warme Aziatische bossen (>25 graden Celsius) vonden ze juist het tegenovergestelde: CO2-stijging leidde tot sterkere hitte en droogtestress. WUR-hoogleraar Pieter Zuidema, betrokken bij beide onderzoeken: "Samen suggereren deze onderzoeken dat de toekomstige rol van tropische bossen in het wereldwijde klimaatsysteem zal worden bepaald door hun reactie op warmte, in plaats van op CO2-stijging."

Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Peter van der Meer, associate lector Duurzame palmolie en tropische bossen ([email protected], tel. 06 – 1285 5755)  en Mart Vlam, onderzoeker en docent Bos- en Natuurbeheer ([email protected], tel. 026 - 369 5520).

Lees de papers

Trefwoorden: