Dieren in de zorg

Dieren in de zorg - Leeuwarden

Relatie mens-dier
Sinds de oudheid spelen dieren een grote rol in het bestaan van mensen. De relatie tussen mensen en dieren is vaak zo gevormd dat er een voordeel voor mensen aanzit. Denk aan productiedieren, dieren die ingezet worden voor de bewaking of als pakdier.

Dieren verbeteren het leven van de mens
Ook worden dieren op veel verschillende gebieden en met uiteenlopende mogelijkheden ingezet om het leven van de mens te verbeteren. Op het therapeutische vlak kan de communicatie tussen patiënt en therapeut verbeteren als er een dier aanwezig is. Een kind met spasmen kan zich meer ontspannen door huifbedrijden en fysiotherapie is bijvoorbeeld minder saai als een dier geborsteld kan worden. Op het educatieve vlak kan lezen leuker worden met een hond als toehoorder en kan een kind beloond worden voor een taak door een hamster te mogen verzorgen. Op het activiteitenvlak wordt iemands eigenwaarde groter als een dier opdrachten voor je uitvoert, een dier in een woongroep geeft afleiding en een gespreksonderwerp en dieren verzorgen geeft structuur aan de dag. Dit is nog maar een aantal mogelijkheden waarvoor dieren ingezet worden.

Het belang van dierenwelzijn
Naast het nut voor de mens is het natuurlijk van groot belang dat het welzijn van het dier niet onder de inzet in de zorg te lijden heeft. Dierenliefde alleen is hiervoor geen voldoende waarborg. Bedreigingen van het dierenwelzijn kunnen optreden in de training of huisvesting van het dier of bijvoorbeeld in het contact met een patiënt/cliënt/deelnemer. De complexiteit van dierenwelzijn in de zorg wordt vergroot door de diversiteit in dieren die ingezet worden. Sommige dieren kunnen namelijk heel geschikt zijn als zorgdieren, maar er zijn ook diersoorten die dit helemaal niet zijn. Welke dieren je op welke momenten inzet in de zorg is altijd een groot aandachtspunt.

Kennis van zorg en dieren
Ook in het buitenland, zoals Duitsland en Amerika, wordt inmiddels op grote schaal gebruik gemaakt van allerhande dieren in de zorg. In het huidige werkveld komt de vraag naar geschoold personeel naar voren. Personeel dat kennis heeft van zorg én van dieren. Het specialiseren in het werkveld Dieren in de zorg houdt niet in dat je een therapeut wordt, die met dieren werkt. Zou je dit willen dan is dit een heel goed begin. Je hebt dan nog een vervolgopleiding nodig, die je opleidt tot therapeut, bijvoorbeeld fysiotherapie of psychologie. Als afgestudeerde kom je als het ware tussen de therapeut en/of de instelling, de patiënt en het dier in te staan.

Verdieping
Tijdens de studie Diermanagement wordt je in het werkveld Dier en Bedrijf voorbereid op het verdiepende werkveld Dieren in de Zorg. Belangrijke onderwerpen bij Dier en bedrijf zijn kwaliteitszorg, bedrijfseconomie en dierkennis op het gebied van huisvesting, voeding en gezondheid. In het werkveld Dieren in de Zorg specialiseer je je verder. Hier komt bijvoorbeeld psychologie, het begeleiden van verschillende doelgroepen en het selecteren en trainen van dieren aan de orde.

Met deze specialisatie kun je:

Diergerelateerde wetten inventariseren en vertalen, evenals regels en richtlijnen voor dieren die in de zorg worden ingezet;
Planmatig activiteiten organiseren waarbij dieren als onderdeel van therapie, activiteit of educatie worden ingezet;
Dieren selecteren en trainen voor en begeleiden bij het de inzet in de zorg;
Mensen (cliënten, deelnemers) begeleiden tijdens hun interactie met een dier;
kwaliteitszorgsystemen opzetten en controleren voor organisaties waar dieren onderdeel zijn van de activiteit/therapie;
Samenwerken met verschillende partijen en disciplines, van arts tot vrijwilliger;
Advies geven bij dierethische besluitvorming.

Stagemogelijkheden

De mogelijkheden voor stages zijn groot. Voorbeelden van stageplaatsen zijn Zorgboerderij De Maargies Hoeve, LTO-Noord, Stichting Paardrijden Gehandicapten Meppel, De Hartenhoeve, Leestensch Hof, Stichting Hulphond en Gaus Geleide- en Hulphondenschool. Ook in het buitenland zijn diverse stageplaatsen beschikbaar. Een belangrijk criterium binnen het stagebedrijf is dat de organisatie groot en professioneel genoeg is om voldoende begeleiding te kunnen bieden. Verder voert de student een eigen project uit waar hij of zij verantwoordelijk voor is.

Voorbeelden van afstudeeronderzoeken

Een konijn als leesdier? Een indicatief onderzoek naar de geschiktheid van een konijn als leesdier binnen het speciaal onderwijs.
De mogelijkheden voor de inzet van dieren in pestprotocollen op basisscholen.
De inventarisatie van welzijnsknelpunten bij dieren in de zorg.
Het opzetten van een instrument om de geschiktheid van een paard voor paardrijden voor gehandicapten en huifbedrijden te beoordelen.
Onderzoek naar het effect van de inzet van een hond op een stabiliteits- en coördinatietraining die mensen volgen bij een de fysiotherapeut.
Inzet van ezels in de zorg: Wat zijn de kwaliteiten van een ezel als zorgdier?
Onderzoek naar de meest geschikte dagbesteding voor dementerenden op zorgboerderijen en hoe de gemeente hierbij betrokken is.
Onderzoek naar de mogelijkheden van verzorgpaarden voor mensen met een hechtingsstoornis.

Aan de slag na de studie

De mogelijke werkvelden waar je als zorgdiermanager aan de slag kunt:

een zelfstandig adviesbureau; adviezen geven aan diertherapeuten en cliënten, zorginstellingen, gemeenten, begeleiden van certificeringtrajecten en meer;
in een beheerdersfunctie op zorgboerderijen/maneges/kinderboerderijen. Plekken waar je oud-studenten in deze functie tegen komt zijn o.a. De Maargies Hoeve, De Hartenhoeve, Paardrijk en Klein Rosinkhof;
bij zorginstellingen; het coördineren en het begeleiden van de activiteiten met dieren. O.a. bij De Zijlen, Esdégé-Reigersdaal en Keroazie zijn oud-studenten werkzaam;
als beleidsmedewerker; het maken van wet en regelgeving omtrent dieren in de zorg. Oud-studenten zijn te vinden bij Zorgkantoor Fryslan en De Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân;
als trainer of coördinator in een hulphondorganisatie. Zowel in het buitenland als in Nederland (KNGF) zijn oud-studenten in deze branche aan het werk.
doorstuderen naar coach of therapeut. Een oud-student werkt als coach met paarden en een werkt als creatief speltherapeut met honden.

Dit betrekkelijk nieuwe werkveld is volop in beweging. Als afgestudeerde is het dan ook belangrijk om over de nodige pioniersmentaliteit te beschikken om je eigen plek te vinden op de arbeidsmarkt.

Dieren in de zorg is een onderdeel van de opleiding Diermanagement.