Duurzame Paardenhouderij en Paardensport

Het begrip duurzaamheid is inmiddels niet meer weg te denken uit de Nederlandse – en Westerse - samenleving. Volgens de definitie van de Verenigde Naties (1987) betekent duurzaamheid “een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.” Vrij vertaald naar de paardensector betekent dit dat hetgeen we nu doen met onze paarden niet de toekomst van onze sector in gevaar gaat brengen, maar de omgang met paarden ook op de lange termijn gaat beschermen.

Het is onze visie om de paardensector een voortrekkersrol te laten nemen in hoe een symbiotische, harmonieuze en duurzame interactie tussen dier, mens en natuur eruit zou kunnen zien. Met het lectoraat Duurzame Paardenhouderij en Paardensport willen we een brug slaan tussen wetenschap en praktijk. Onze missie is het ontwikkelen van toegepaste en toepasbare kennis op basis van wetenschappelijk onderzoek samen met en voor de sector. Hierin werken wij samen met nationale en internationale kennispartners, paardensportbonden, brancheorganisaties, publieke en overheidsinstellingen, maatschappelijke organisaties, ondernemers, verenigingen,  en natuurlijk paardensporters en -eigenaren. Hiermee zetten wij in op een integrale kennisketen, en zorgen wij ervoor dat partners elkaar versterken en bestaande en toekomstige kennis effectief wordt benut en ingezet. 

De overkoepelende doelstelling van het lectoraat is het verkrijgen van meer inzicht rondom de transitie naar een duurzame en toekomstbestendige paardensector, met aandacht voor paard, mens, omgeving en milieu. Hierin kijken wij naar de verschillende aspecten die nodig zijn om gedrag te veranderen: kennis en kunde, motivatie, attitudes, en denkpatronen, fysieke omstandigheden en de sociale context. Op basis hiervan ontwikkelen wij geschikte, toepasbare, onderbouwde transitietrajecten naar een duurzamere paardensector. Deze transitietrajecten zijn gebaseerd op enerzijds inhoudelijk wetenschappelijk onderbouwde, toepasbare en praktijkgerichte kennis en anderzijds gevalideerde modellen op het gebied van veranderings- en transitiekunde.

Wij zetten in op drie overkoepelende inhoudelijke pijlers, die tevens veel overlap en gezamenlijke raakvlakken hebben.

  • Duurzame omgang met paarden
  • Duurzaam ondernemen
  • Duurzame omgeving voor paard en mens

De drie pijlers van het lectoraat

1. Duurzame omgang met paarden
De harmonieuze interactie tussen paard en mens, zowel onder het zadel als ook daarnaast, waarin het welzijn van paarden te allen tijde gewaarborgd is, is een voorwaarde voor een duurzame paardensector. Er is al veel goed onderbouwde kennis rondom het welzijn van paarden. Echter, tot nu toe is deze kennis vaak onvoldoende verankerd in de hippische praktijk. Om het welzijn, de gezondheid en veiligheid van mens en dier duurzaam te kunnen waarborgen, moet bestaande kennis rondom het herkennen en beoordelen van gedrags- en welzijnssignalen van paarden beter verankerd worden in de hippische praktijk.

In de onderzoekslijn Duurzame omgang met paarden zetten we dan ook in op hoe goed onderbouwde, wetenschappelijke inzichten rondom paardenwelzijn en humane gedragspsychologie naar de praktijk gebracht kunnen worden.

Kernvragen

  • Welke bijdrage leveren innovatie en technologie in de duurzame(re) omgang met paarden en een harmonieuze interactie tussen paard en ruiter?
  • Hoe kunnen nieuwe en bestaande inzichten omtrent het optimaliseren van paardenwelzijn en -gezondheid effectief verankerd worden in de hippische praktijk?

2. Duurzaam ondernemen
Zonder hippische ondernemers geen paardensport! Dankzij zo’n 10.000 paarden(sport)bedrijven,  3.000 ruitersportcentra en -verenigingen, en hippische ondernemers en dienstverleners kunnen onze paarden gehuisvest en verzorgd worden, paardensporters hun passie nagaan en mooie paardensportevenementen georganiseerd worden. Hierbij hoort de verantwoorde omgang tussen de verschillende stakeholders in de sector. Denk bijvoorbeeld aan de relatie tussen werkgever en werknemer, tussen hippische professionals en hun klanten en natuurlijk paardeneigenaren onderling. Tenslotte is een duurzame paardensector die bijdraagt aan een duurzame wereld pas mogelijk als ook de productie en net als duurzame producten en de duurzame productie ervan.

Daarom willen we met de onderzoekslijn Duurzaam ondernemen willen wij de veerkracht van hippische ondernemers helpen versterken, door in te zetten op praktische oplossingen en slimme veranderingsprocessen op weg naar een gezonde, duurzame paardensector. Net zo belangrijk zijn goed verzorgde, energie-neutrale accommodaties die enerzijds de natuurlijke behoeften van paarden bevorderen en hun welzijn optimaliseren, en anderzijds bijdragen aan de klimaatdoelstellingen.

Kernvragen

  • Waar liggen de grootste uitdagingen, knelpunten en kansen op het gebied van duurzaamheid voor hippische ondernemers, bedrijven, verenigingen en (sport of wedstrijd) organisatoren?
  • Hoe kunnen wij duurzaamheid bij hippische stakeholders effectief stimuleren en implementeren?

3. Duurzame omgeving voor paard en mens
Het beschermen van onze omgeving wordt een integraal onderdeel van de Nederlandse maatschappij en hiermee essentieel voor de paardensector. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat het paardenerf zich uitermate goed leent voor o.a. streekeigen beplanting en het gericht verbeteren van de biodiversiteit door bijvoorbeeld het plaatsen van nestkasten en het inzaaien van specifieke kruidenrijke grasmengsels die insecten en vlinders aantrekken, de bodem verbeteren en gezond zijn voor paarden.

In deze onderzoekslijn richten wij ons op vraagstukken omtrent de bijdrage van de paardensector aan het beschermen van natuurlijke hulpbronnen, biodiversiteit, de overgang van stad naar land, groene belevenis, en de natuurlijke integratie van paarden in het Nederlandse landschap. 

Kernvragen

  • Wat zijn de mogelijkheden en beperkingen voor de integratie van paarden en de paardenhouderij in een duurzame gebiedsontwikkeling en de overgang tussen stad en land?
  • Hoe zouden thema’s als biodiversiteit en innovatief natuur- en landschapsbeheer geïntegreerd kunnen worden in huidige paardenhouderij systemen

Publicaties

Hieronder een aantal publicaties van de lector:

  • Elte, Y., Wolframm, I.A., Nielen, M., van Weeren, R. (2021) Client satisfaction in equine veterinary practice: A structured review and qualitative synthesis, Veterinary Record, July 3, e640
  • Iungano, H.M., Lancaster, B.E., Wolframm, I.A. (2019). Relationship between performance strategies, resilience qualities, riding experience and competitive performance of show jumping riders, Comparative Exercise Physiology: 15 (1): 69 - 76.
  • Williams, J., Lampard, W., Wolframm, I. A. (2016). What makes an elite equestrian rider? Comparative Exercise Physiology. 12 (3): 105-118.
  • Wolframm, I.A., Williams, J. Marlin, D. (2015). The role of personality in equestrian sports: an investigation. Comparative Exercise Physiology. 11 (3), 133 – 144.
  • Wolframm, I. A., Bosga, J., Meulenbroek, R.G.J. (2013). Coordination Dynamics in Horse- Rider Dyads. Human Movement Science 32, 157-170.
  • Whitaker, T., Hargreaves, A., Wolframm, I. A. (2012). Differences in elite showjumping performance between male and female riders. International Journal of Performance analysis in sport. 12 (2), 425-435.
  • Wolframm, I.A., Meulenbroek, R.G.J. (2012). Co-variations Between Perceived Personality Traits and Quality of the Interaction between Female Riders and Horses. Applied Animal Behaviour Science. 139, 96-104.
  • Wolframm, I.A., Micklewright, D. (2011). The Effect of a Mental Training Program on State Anxiety and Competitive Dressage Performance. Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research. 6, 267-275.
  • Wolframm, I.A., Micklewright, D. (2011). Effects of trait anxiety and direction of pre- competitive arousal on performance in the equestrian disciplines of dressage, showjumping and eventing. Comparative Exercise Physiology, 7 (4), 185-191.
  • Wolframm, I.A., Shearman, J., Micklewright, D., (2010). A Preliminary Investigation into Pre- competitive Mood States of Advanced and Novice Equestrian Dressage Riders. Journal of Applied Sport Psychology, 22 (3), 333-342.
  • Wolframm, I.A., Micklewright, D., (2010). Pre-competitive arousal, perception of equine temperament and riding performance: Do they relate? Comparative Exercise Physiology, 7 (1), 27-36.
  • Wolframm I.A., Micklewright D. (2009), Pre-competitive levels of arousal and self-confidence among elite and non-elite equestrian riders, Comparative Exercise Physiology. 5 (3-4), 153-159.

Boeken

  • Wolframm, I. (2016). Zelfverzekerd paardrijden in 7 stappen. Bloemendal Uitgevers: Amersfoort.
  • Wolframm, I. (2015). Mentaal fit: perfect rit. Bloemendal Uitgevers: Amersfoort.
  • Wolframm, I. (2015). Perfect Mind: Perfect Ride. Quiller Publishing: Shrewsbury.
  • Wolframm, I. (2014). Anna and the Seahorses: The Lost City. Calabrië Publishing. E-book.
  • Wolframm, I. (2013). The Science of Equestrian Sports. Theory, Practice and Performance of the Equestrian Rider. Routledge: London.
  • Wolframm, I. (2012). Dreamteam Pferd und Reiter: Persönlichkeitsbestimmung im Reitsport. Müller Rüschlikon Verlag: Stuttgart.
  • Wolframm, I. (2011). Springreiten für Einsteiger. Müller Rüschlikon Verlag: Stuttgart.
  • Wolframm, I. (2010). Angstfrei reiten in 7 Schritten. Müller Rüschlikon Verlag: Stuttgart.

Over de lector

Inga Wolframm heeft een master in bewegingswetenschappen van dier en mens, promoveerde op het gebied van de sport psychologie in de paardensport en heeft op verscheidene terreinen in de paardensport internationaal onderzoek gedaan. Ze werkte als hoofddocent bij Van Hall Larenstein en maakte vervolgens de overstap naar de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS). De afgelopen 5 jaar was Wolframm in dienst bij de faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht, waar zij verantwoordelijk was voor het realiseren van een breed palet aan projecten gericht op het verbeteren van de gezondheid en het welzijn van dier en mens, in samenwerking met maatschappelijke en bedrijfspartners.

Fotocredits: Sanne van Zalen

Meer weten?

Wilt u meer weten over het lectoraat, stuur dan een email met uw vraag naar [email protected].