Oliepalm en tropische bossen

Belangrijk ecosysteem

Tropische regenwouden zijn een zeer belangrijk ecosysteem op deze aarde. Ze spelen een grote rol in het reguleren van het klimaat door middel van onder andere CO₂ vastlegging, zuurstof productie en waterretentie. Daarnaast bieden ze een habitat voor meer dan 30 miljoen plant- en diersoorten (80% van alle terrestrische flora en fauna ter wereld) en zijn ze een bron van hout en andere producten voor de lokale en (inter)nationale markt. Deze baten die een ecosysteem zoals tropische regenwouden bieden voor de mens worden ook wel ecosysteemdiensten genoemd. De afgelopen decennia heeft er helaas veel ontbossing en bosdegradatie plaatsgevonden, voornamelijk gedreven door uitbreiding van landbouwgronden en bosexploitatie. Ook de enorme groei in de palm olie markt heeft tot extensieve ontbossing en gerelateerde problemen geleid.

Palm olie is de meest gebruikte plantaardige olie ter wereld, waarbij 85% wordt geproduceerd in Indonesië en Maleisië. Echter, het boycotten van oliepalm plantages is niet de oplossing. Oliepalm levert namelijk meer dan vier keer zoveel olie op per hectare dan raapzaadolie, de nummer 2, waarmee een alternatief dus juist tot meer ontbossing zal leiden. Dit vraagt voor een holistische aanpak waarbij de zowel ecologische als sociaaleconomische aspecten moeten worden meegenomen in het vinden van manieren om ecosystemen geleverd door tropische bossen op een duurzame manier te behouden en beheren.

Het associate lectoraat Oliepalm en tropische bossen richt zich op het duurzaam gebruik van ecosysteemdiensten geleverd door gebieden in tropische regenwouden. Daarbij houdt zij zich enerzijds bezig met ecologische duurzaamheid van oliepalmplantages en anderzijds met duurzaam gebruik van tropische regenwoud gebieden, inclusief strategieën om ontbossing te controleren en te voorkomen.

Over de associate lector

Associate lector dr.ir. Peter van der Meer heeft na zijn studie tropische bosbouw (Wageningen University & Research, 1988) een PhD onderzoek gedaan natuurlijke verjonging in het tropische regenbos van Frans Guiana. Daarna heeft hij 3½ jaar in Australië gewerkt aan duurzaam beheer van inheems eucalyptusbos. In 1999 begon hij als onderzoeker internationaal bos- en natuurbeheer bij Wageningen University & Research. Hij is projectleider geweest van bosonderzoek in Maleisië (Sarawak), China, India, Indonesië, Suriname en Mozambique. In 2014 is hij in dienst gekomen bij Hogeschool Van Hall Larenstein (HVHL) als coördinator van de specialisatie Tropical Forestry (opleiding Bos en Natuurbeheer). Sinds 2017 is hij ook betrokken bij de Msc opleiding Agricultural Production Chain Management als coördinator van de Forest Chain specialisatie. Sinds september 2018 is hij part-time associate lector olie palm en tropische bossen.

Associate lector dr.ir. Peter van der Meer

Projecten

Verduurzaming van Palm Olie Plantages
De discussie omtrent palm olie en duurzaamheid speelt al een aantal jaren. Aan de ene kant biedt de teelt van palmolie ongekende mogelijkheden voor de agro-food industrie en lokale boeren in tropische landen. Aan de andere kant is er veel protest van milieu groepen en lokale groepen omdat landrechten worden geschonden en het milieu zwaar wordt aangetast. In het SEnSOR (Socially and Environmentally Sustainable Oil Palm Research) project werken we met collega’s uit Engeland, Maleisië en Indonesië aan het verbeteren van de criteria en indicatoren van duurzame palm olie. Hierdoor zullen afnemers van palm-olie met meer zekerheid kunnen vaststellen of palm-olie echt duurzaam is geteeld. Het project (gestart in 2015) heeft een reeks achtergrond documenten opgeleverd voor de RSPO (Round Table on Sustainable Palm Oil). Deze kunnen worden gedownload op onze website www.sensorproject.net en worden gebruikt door betrokken partijen bij de palmolie industrie, NGO’s, en beleidsmakers van overheden. Ook geven we advies aan de RSPO bij het opstellen van verbeterde richtlijnen voor het certificeren van kleine palmolie boeren.

Herbossing Ghana
Ghana heeft de laatste decennia een groot deel van haar tropische bos verloren. De ontboste gebieden hebben zwaar te leiden van erosie, hebben een groot deel van hen biodiversiteit verloren, en leveren geen inkomsten op voor de lokale bevolking. Sinds 2016 geven we training aan het middenkader van een teakplantage in het noord-oosten van Ghana. De training richt zich op verbeteren van de kennis en bewustwording op gebied van o.a. boomaanleg, bosbrand bestrijding, monitoring, en beheer van de plantages. Het project levert beter getraind personeel op dat zich meer bewust is van de belangrijke taak die ze hebben bij het goed beheren van de plantage en het omringende gebeid. Door het aanplanten van teak bomen en het aanleggen van groene bufferzones wordt het gebied vergroent, waardoor de biodiversiteit toeneemt, en de lokale bevolking een baan heeft. Op dit moment werken er meer dan 1000 lokale arbeiders bij de plantage, en worden ook in het omringende gebied initiatieven genomen voor verder vergroening met andere fruitbomen.

Kenniskring

Binnen het associate lectoraat zijn diverse mensen actief. Gezamenlijk wordt gewerkt aan de projecten en uitdagingen die het associate lectoraat heeft gesteld. Deze kenniskring bestaat uit:

MSc. Albertien Kijne – coördinator Agricultural Production Chain Management, horticulture
MSc. Anko Stilma – coördinator en docent Bos en Natuurbeheer
PhD. Annelies Heijmans – docent-onderzoeker Disaster Risk Management
PhD. Erika van Duijl – GIS Specialist, Bos en Natuurbeheer
PhD. Euridice Leyequién Abarca – lectoraat Management of Forested Landscapes
BSc. Joline Middelberg – lectoraat Olie Palm en Tropische Bossen
MSc. Marco Verschuur – coördinator Agricultural Production Chain Management
PhD. Pleun van Arensbergen – coördinator en docent Management of Development
BSc Jannes van Hoeflaken - lectoraat Olie Palm en Tropische Bossen

Binnen de organisatie van HVHL wordt samengewerkt met andere lectoraten. En het lectoraat werkt structureel samen met de opleidingen:

Meer weten?

Wilt u meer weten over het associate lectoraat, stuur dan een email met uw vraag naar [email protected]