Wij gebruiken cookies
Van Hall Larenstein gaat zeer zorgvuldig om met haar klanten informatie en zal deze gegevens nimmer aan derden ter beschikking stellen. Lees meer over ons Privacy- en Cookiebeleid.
Hitte en droogte vertragen groei van tropische bomen
31-03-2022
De stamgroei van tropische bomen neemt af in jaren met een warmer en droger droogteseizoen dan normaal. Dit is de belangrijkste bevinding uit een wereldwijd onderzoek naar groeiringen onder leiding van Wageningen University & Research, dat is gepubliceerd in Nature Geoscience. Onderzoeker en co-auteur Mart Vlam van Hogeschool Van Hall Larenstein leverde hiervoor data aan uit zijn promotieonderzoek.
Het onderzoek is gebaseerd op een nieuw wereldwijd netwerk met meer dan 14.000 jaarring-datareeksen van 350 locaties in de tropen. De onderzoekers ontdekten dat het effect van drogere en hetere jaren groter is in drogere of warmere regio’s. Dat zou erop kunnen wijzen dat tropische bomen door klimaatverandering gevoeliger worden voor klimatologische schommelingen.
Lange tijd gingen ecologen ervan uit dat tropische bomen geen jaarringen vormen omdat er geen koud seizoen is. Maar de laatste decennia is de vorming van jaarringen bij honderden tropische boomsoorten aangetoond. Hoofdauteur prof. Pieter Zuidema van Wageningen University & Research: “Die jaarringen bevatten een schat aan informatie over de groeigeschiedenis van bomen. In dit onderzoek maken wij gebruik van de mogelijkheden die dat biedt. Voor het eerst krijgen we een beeld van hoe de groei van bomen in de hele tropische regio reageert op klimaatschommelingen.” Het onderzoek was een internationaal samenwerkingsverband, waarbij honderd auteurs jaarringgegevens aanleverden die in dertig tropische en subtropische landen waren verzameld. Mart Vlam, co-auteur en docent Bos- en Natuurbeheer Van Hall Larenstein: “Op die manier heb ik een bijdrage geleverd aan dit onderzoek. In de analyse wordt gebruik gemaakt van jaarringgegevens die ik in Thailand heb verzameld tijdens mijn promotieonderzoek.”
Vastlegging van CO2
De resultaten van het onderzoek dragen bij aan meer kennis over de grote schommelingen in de opname van CO2 door de wereldwijde tropische vegetatie. Pieter Zuidema: “Uit modelsimulaties blijkt dat tropische vegetatie in warmere of drogere jaren minder groeit en dus minder CO2 uit de atmosfeer opneemt. Maar daadwerkelijke metingen van de vegetatiegroei ontbraken vooralsnog. Onze resultaten leveren dus empirische ondersteuning voor deze wereldwijde modellen.”
De auteurs waren verrast door het resultaat dat het klimaat in het droge seizoen een sterker effect had op de boomgroei dan in het natte seizoen. Co-auteur Valerie Trouet van de universiteit van Arizona: “Het was bekend dat de fotosynthese en de houtproductie van tropische bomen over het algemeen een piek vertonen in het natte seizoen. Maar waarom zijn de jaarlijkse schommelingen in de groei van de stam dan afhankelijk van het droge seizoen? Dat was een verrassing die ons voor een raadsel stelde. Onze verklaring is dat er langer water beschikbaar is in jaren met nattere of koelere droge seizoenen. Het groeiseizoen is dan in feite langer, en dat leidt tot meer groei van de stam.”
Ontbrekende gegevens
Dit onderzoek levert een belangrijke hoeveelheid nieuwe jaarringgegevens uit de tropen. Pieter Zuidema: “Op wereldkaarten met de locaties van jaarringonderzoeken zie je een gat in het midden, in de tropen. Ons netwerk zet tropische studies op de kaart.” Tegelijk met de publicatie van het onderzoek worden groeiringgegevens van meer dan honderd onderzoekslocaties geüpload naar de wereldwijde database voor groeiringgegevens, de International Tree-Ring Databank (ITRDB; https://www.ncei.noaa.gov/products/paleoclimatology/tree-ring). Pieter Zuidema: “Op deze manier zijn de door ons verzamelde groeiringgegevens vrij beschikbaar voor iedereen.”
Klimaatverandering
Door de opwarming van de aarde zal de temperatuur op de onderzochte plaatsen in de toekomst naar verwachting met 0,5 graad per decennium stijgen. De auteurs verwachten dat deze opwarming de negatieve effecten van warmere en drogere droogteseizoenen op de boomgroei zal verergeren. Als langzamere groei het risico op boomsterfte vergroot, kan het vaker gebeuren dat tropische vegetatie een bron van CO2 wordt in plaats dat het dit broeikasgas opneemt.
Citatie
P.A. Zuidema, F. Babst,, P. Groenendijk, V. Trouet, A. Abiyu, R. Acuña-Soto, E. Adenesky-Filho, R. Alfaro-Sánchez, J. Roberto Vieira Aragão, G. Assis-Pereira,, X. Bai, A.C. Barbosa, G. Battipaglia, H. Beeckman, P. C. Botosso, T. Bradley, A. Bräuning, R. Brienen, B. M. Buckley, J.J. Camarero, A. Carvalho, G. Ceccantini, L.R. Centeno-Erguera, J. Cerano-Paredes, Á.A. Chávez-Durán, B.B.L. Cintra, M.K. Cleaveland, C. Couralet, R. D'Arrigo, J.I. Del Valle, O. Dünisch, B.J. Enquist,, K. Esemann-Quadros,, Z. Eshetu, Z.-X. Fan, M.E. Ferrero,, E. Fichtler, C. Fontana, K.S. Francisco, A. Gebrekirstos, E. Gloor, D. Granato-Souza, K. Haneca, G.L. Harley, I. Heinrich, G. Helle, J.G. Inga, M. Islam,, Y.-M. Jiang, M. Kaib, Z.H. Khamisi, M. Koprowski,, B. Kruijt, E. Layme, R. Leemans, A.J. Leffler, C.S. Lisi, N.J. Loader, G.M. Locosselli,, L. Lopez, M.I. López-Hernández, J.L.P.C. Lousada, H.A. Mendivelso, M. Mokria,, V. Ribeiro Montóia,, E. Moors,, C. Nabais, J. Ngoma, F.d.C. Nogueira Júnior, J.M. Oliveira, G.M. Olmedo, M.A. Pagotto, S. Panthi, G. Pérez-De-Lis, D. Pucha-Cofrep, N. Pumijumnong, M. Rahman,, J.A. Ramirez, E.J. Requena-Rojas, A.d.S. Ribeiro, I. Robertson, F.A. Roig,, E.A. Rubio-Camacho, U. Sass-Klaassen, J. Schöngart, P.R. Sheppard, F. Slotta, J.H. Speer, M.D. Therrell, B. Toirambe, M. Tomazello-Filho, M.C.A. Torbenson,, R. Touchan, A. Venegas-González, R. Villalba, J. Villanueva-Diaz, R. Vinya, M. Vlam, T. Wils, Z.-K. Zhou. Tropical tree growth driven by dry-season climate variability (2022). Nature Geoscience, https://doi.org/10.1038/s41561-022-00911-8